Afrika Katil Böceği
Afrika katil böceği (Platymeris biguttata) nedir, nelerle beslenir, nerede nasıl kaç yıl yaşar, özellikleri ve zararları nelerdir, ilaçlaması nasıl yapılır?
Asya Kaplan Sivrisineği
Asya kaplan sivrisineği nedir, nelerle beslenir nerede nasıl yaşar özellikleri ve insana zararları nelerdir, asya kaplan sivrisineği ile nasıl mücadele edilir?
Alman Kalorifer Hamam Böceği
Alman kalorifer hamam böceği nedir, nerede ne kadar yaşar nasıl beslenir, özellikleri ve zararları nelerdir, alman kalorifer böceği ilaçlaması nasıl yapılır?
Yaban Arısı
Yaban arısı (Sarı Ceket) nedir nerede nasıl yaşar, tehlikeli türleri, sokması ve ısırmasının insana zararları nelerdir, ilaçlaması ve mücadelesi nasıl yapılır?
Çekirge
Çekirge nedir, ekinlere nasıl zarar verir, nerede nasıl kaç yıl yaşar, çekirge özellikleri ve zararları, çekirge istilasına karşı ilaçlaması nasıl yapılır?
Çıyan
Çıyan, eklembacaklılarda çokbacaklılar (Myriopoda) sınıfının bir türüdür.Türlerine göre 15 ila 177 çift ayakları vardır. Uzunluğu 5-10 cm. genişliği ise; 5-9 milimetre kadardır ve iri türleri zehirlidir. Hızlı ve hareketli olan çıyanların tropik bölgelerde ise 30 cm. kadar uzun olanlarına rastlanabilir. Çıyanlar, birçok değişik renkte olurlar ama genellikle kahverengi ya da kırmızımsı turuncu renklerde olurlar. Antartika gibi buzlu iklime sahip yerler dışında hemen hemen her yerde yaşayan çıyanların ortalama ömürleri 5-6 yıl kadardır.
Çıyanlarda vücut, belirgin bir baş ve çok sayıda benzer halkalardan (segment) meydana gelmiştir ve halkaların her biri bir çift ayağa sahiptir. Bütün türleri etçil olan çıyanlar taşlar, çürümüş kütükler, yapraklar ve bodrum gibi nemli yerlerde gizlenir, gece avlanmaya çıkarlar. Zehirli olsalar da, çoğu insan derisini delemez.Kırk ayak ile karşılaştırıldığında hızlı hareket eden çıyan oldukça utangaçtır, iri boyları ezildiğinde ya da tutulduğunda ısırabilir. Issırdığı yerde renk değişikliği, uyuşma ve nekroz görülebilir.
Çıyanların Yaşamı Ve Beslenmesi
Araştırmalara göre 2000'e yakın türü olduğu bilinen ve etçil olan çıyanlar, kışları genellikle karanlık, nemli ve tenha yerlerde saklanırlar.İlkbahar ve yaz aylarında yumurtalarını nemli toprağın, oylukların içine bırakırlar.Bazı anne çıyanlar yumurtaları korur ve yavrulara bir süre bakar.Tek yumurtlama da onlarca yumurta çıkarabilirler.Doğan yavrular erginlere benzerse de halka sayıları daha azdır.Her deri değiştirdiklerinde halka sayıları artarak büyürler.Ormanlık bögelerde, seralarda, bahçelerde, çürük yaprak ve saksılar altında bol rastlanan 2-3 cm. boyundaki Lithobius cinsinin yumurtadan çıkan yavrularında 7 segment (halka) bulunur.Çıyanlar gece ayakkabı, çadır, çaydanlık ve su testilerine girerler.Gece faaliyete geçerek; hamam böceği, yaprak biti, kitap böceği, sümüklü böcek, toprak solucanı ve hatta küçük kertenkele ve fareleri zehir çengelleriyle ısırarak felce uğratır ve yerler.Daha çok fare ve fare gibi küçük memeli hayvanlara saldıran çıyanlar, bu canlıları yaklaşık 30 saniye içinde öldürebilirler.Mutfakta, lavabo yakınlarında, duvar ve bodrumlarda bol rastladığımız kıl gibi ince antenli ve uzun bacaklı ev çıyanı; hamam böceği, örümcek ve diğer böcekleri avlayarak beslenirler.Çoğunun zehiri insanlar için önemsiz sayılabilecek derecede olsa da, ısırığı yanma yapar.Tropik bölgelere gidildikçe boyları ve zehirleri artar.15 cm. boyundaki "Bermuda Çıyanı" ısırdığı insanı birkaç gün ateşler içinde bırakır.Güney Amerika ve Hindistan'da bolca rastlanan 26.5 santimetrelik dev çıyanın zehiri insanı öldürebilir.Bu nedenle çok iri olanlarından her ihtimale karşı uzak durmakta fayda vardır.
Çıyanın Zararları
Çıyanlar nemli ve sıcak alanlarda yiyecek buldukları zaman normalden daha hızlı üreyerek yaşam alanlarımıza ortak olabilirler.Karanlıktan hoşlanan bu çok eklembacaklılar geceleri aktif olduklarından ve seri hareket etmelerinden dolayı insanlar tarafından da farkedilmeleri oldukça zordur.Eğer diğer yırtıcı hayvanlardan korunabilirlerse ve yaşadıkları ortam hayatta kalmalarına elverişliyse altı yıla kadar yaşayabilirler.Bu nedenle evlerde uzun yıllar hayatta kalmayı başarabilirler.
Çıyanların zehri insanlar için ölümcül bir tehlike oluşturmasa da ısırıkları acı verici olabilir.Fakat evlerde ya da yaşam alanlarımızda yaşayan evcil hayvanlar için durum farklıdır.Eğer evde hiç haşere yoksa bunun iki nedeni vardır.Ya çok hijyenik ve sürekli kontrol altında tutulan bir ortam, diğer sebepte haşerelerin evde var olan çıyanların yemekleri olmalarıdır.Bu açıdan bakılırsa bir çok zararı olan bu çok bacaklıların yararı da böylece görülmektedir.Oval ve köşesi olmayan eşyalarda barınmayı seven çıyanlar, kullandığımız eşyaların içlerinde saklanabilirler.
Çıyanların varlığı kesin olarak bilinen bir yerde bu eşyalar mutlaka kontrol edilerek kullanılmalıdır.Dişlerinin küçük olması nedeni ile her ne kadar deriyi delemeseler de özellikle açık yaranın bulunduğu ya da boyun bölgesi ile çıyanların teması kesin olarak engellenmelidir.Açık yaraya zehrini bırakıp kalbin durmasını sağlayabilir veya şah damarına zehrin enjektesini yapabilir ve hatta ölüme götürebilecek sonuçlar duğurabilir.Özellikle yeni doğmuş bebekler ve 7 yaş altı çocukların olduğu yerlerde bu zehirli canlıların yaşam alanlarından uzaklaştırılması gerekir.
Çıyan İle Mücadele Yöntemleri
Etçil olan çıyanlar ile mücadele için bir çok yöntem vardır.Doğal yöntemlerde kullandığı gibi kimyasal mücadele de yapılmaktadır. Doğal yöntemlerden biri, diğer haşere ve zararlılarla beslenen çıyanların yemeklerini yaşam alanlarından uzak tutmaktır.Çıyanlar rutubete bayılır ve bu yüzden de rutubetin yüksek olduğu dönemlerde daha çok ortaya çıkarlar, buldukları küçük böcekleri yiyerek beslenirler.Eğer evde çıyan görüldüyse mutlaka başka küçük böcekler de var demektir.Bu durumda bu küçük böcekleri yok etmek çıyanları da uzak tutacaktır.Yiyecek birşey bulamayacak çıyan, doğal olarak yaşamak için alanı terkedecektir.
Birçok haşere gibi çıyanlar da nemli ortamları severler.Bu yüzden evin içi her zaman kuru tutulmalı, tezgâh üstlerini ve su giderlerinin çevresi ıslak bırakılmamalı, su kaçıran bozuk muslukların da onarılması gerekir.Bahçedeki odunlar, çalılar, yaprak öbekleri çıyanların diplerine veya aralarına saklanmasını sağlayan bölümlerdir.Burda bulunan odun ve çalılar, uzun süre orada kalmadan yer değiştirmeli ya da kontrol edilip tekrar düzenlenmelidir.
Yemeklerde kullanılan acıbiber çıyanların sevmediği bir gıdadır.Kokusundan hoşlanmadıkları gibi kendisinden de hoşlanmazlar.Girebilecekleri ya da saklanabilecekleri yerlere toz şeklinde dağıtarak bekletilebilir.Evlerde duvardaki yerdeki çatlakların arasına yerleşmeyi severler.Şayet yaşan alanında bu tip çatlaklar varsa o çatlaklar da hemen kapatılmalıdır.Rutubetli yerleri mümkün olduğunca havalandırmalı, güneşli havalarda bundan bol bol istifade edilmelidir.Son olarak neredeyse tüm haşerelerde etkili olan borik asidi, çıyanlardan kurtulmak için de kullanılabilir.Borik asit eczanelerde ve tıp kimyasalları satan yerlerde toz ve sıvı halde bulunur.
Çıyan İlaçlaması Nasıl Yapılır?
Akdeniz Hijyen; insanlara ve evcil hayvanlara zarar veren Çıyan'a karşı, Antalya Alanya'da %100 garantili ilaçlama yöntemleri ile profesyonel hizmet vetmektedir.Çıyan ile mücadele de, uzman ekibiyle sorunun kaynağını ve en doğru yöntemi belirleyerek harekete geçer, 15 gün ile 1 ay arasında mükemmel sonuç almanızı sağlar.Ayrıca ilaçlamanın yanı sıra aynı sorunla tekrar karşılaşmamanız için de, uygulama sonrası gerekli bilgileri sizinle paylaşır.
Akdeniz Hijyen; insan sağlığına, hedef dışı canlılara ve çevreye zarar vermeyen, T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından onaylı, halk sağlığı alanında da haşerelere karşı ilaçlama usul ve esasları hakkında yönetmelik ve ilgili belediyenin vermiş olduğu ruhsatlara uygun bir şekilde biyosidal ürünleri kullanır.