Pire
Pire, Siphonaptera takımından, Boreidae familyasına ait genellikle kahvemsi ve kızıla yakın renkleriyle bilinen kanatsız fakat sıçrayabilen, kan emerek beslenen bir haşere türüdür. Pirelerin bilinen 1600 türü vardır ve çoğu türünün ortalama 22-30 ay arası yaşam süresi vardır. 3 çift bacaklara sahip bu canlıların ağızları çok keskindir ve bedenleri küçük iğneler (mikroskobik tüyler) ile kaplıdır. Boyları ortalama 1,5 ve 3,4 mm. arasında, enleri ise 2,5 mm. civarında olmaktadır. Bu minik cüsselerine rağmen ortalama dikey olarak 18 cm. yatay olarak 33 cm. sıçrayabilirler.
Konaklamak için ağırlıklı olarak memeli hayvanları tercih eden Pire, kuşlar ve insanlar üzerinde de yaşamlarına devam eder. Vücut ağırlığının 14-15 katı kadar kan emebilen bu canlının hayatta kalabilmesi için sadece insan kanı yeterli olmaz. Diğer canlılarında kanlarını emerek ancak yaşamını sürdürebilir. Yaşamları yaz aylarında (Temmuz-Ağustos-Eylül) çok aktiftir. İnsanlarda ve hayvanlarda rahatsız edici kaşıntıya hatta enfeksiyonlara sebebiyet verebilirler.
Pire'nin Yaşamı Ve Beslenmesi
Yaklaşık 1600 türü olan Pire, dünyanın hemen hemen her yerinde görülebilir.Türkiye'de yaygın olarak kedi piresi, köpek piresi, insan piresi, fare piresi ve kuş piresi en sık görülen pire türleridir. Genellikle tüylü ve yırtıcı hayvanlar favori barınaklarıdır.Kedi, köpek, fare, sıçan, sincap, tavşan, geyik gibi hayvanlarda ve kuş türlerinde sıkça görülebilir.Pireler yumurtlama yöntemi ile üremektedirler ve yumurtaları beyaz renkte olurlar.Dişi bir pire, 1 günde 50 adet yumurta yumurtlayabilir.Bir pire tüm yaşamı boyunca yaklaşık 1.500 adet yumurta yumurtlamaktadır.Yumurta, larva, pupa ve yetişkin evreleri olmak üzere gelişimlerini tamamlayana kadar 4 evreden (başkalaşım) geçerler.Dişi pire yumurtalarını konakçının yüzey tüylerine ya da derisine bırakır.Pire yumurtaları, konakçı üzerinde değil de; yerde, halılarda, kilimlerde, yatak örtülerinde, döşemelerde ya da yerdeki çatlaklarda kuluçka evresini geçirirler.Çoğu pire iki gün içinde yumurtadan çıkar ve 12 gün içerisinde bu yumurtalardan larvalar çıkar.Pire larvaları, ışığı tercih etmezler ve çatlaklarda ve yarıklarda buldukları organik maddelerden beslenirler.Yaklaşık 18 günde larvalar, etraflarına küçük koza yapı örerek pupa evresine geçerler.Yaklaşık 2 hafta sonra da ergin pireler çıkar ve yiyecek kaynakları aramaya başlarlar.Bu gelişimlerin hepsi iki hafta ile 8 ay arasında gerçekleşir.Sadece bir dişi pireden 21 günden az bir sürede 1.000 pire oluşabilir.
Yetişkin pireler hayvan titreşiminden ya da insan hareketinden, basınçtan, ısıdan gürültüden ya da karbondioksit belirtilerinden potansiyel kan besini olduğunu anlayabilmektedirler.Pireler taşıyıcının uygun olup olmadığına ısırıp tadına bakana kadar karar veremez.Eğer uygun değilse; yakın bir süre içinde pire taşıyıcıdan ayrılır.Bir kedi piresi yalnızca insan kanı üzerinden beslenerek yaşam döngüsünü tamamlayamaz ve hayatta kalamaz.Konakları konusunda belirli bir noktaya kadar seçici davranırlar.Ancak kesinlikle konağa özel değildirler ve normal bir konak olmadığında diğer hayvanların kanlarıyla da beslenirler.Pireler kendi vücut uzunluklarından 100-150 kat fazla mesafeye sıçrayabilirler.Bu özellikleri sayesinde insanlar ve hayvanlar üzerinde kolayca nakil olarak yaşamlarını sürdürebilirler.İnsan üzerinde bulunan bir pire ortalama günde 10 defa o insanı ıssırabilir ve kendi ağırlığının 15 katı kadar kan emebilir.
Pire'nin Zararları
Kan emerek beslenen pireler, direk kana temas ettikleri için bulundurdukları mikropları kolaylıkla bu canlılara bulaştırarak onlarca hastalığın sebebi olabilirler.Ayrıca kedi piresi, köpek piresi insanlara bulaşabildiğinden dolayı, emdiği hayvanların kanlarını vücudunda barındırdığı için diğer bir canlıyı ısırdığında o canlıya geçirebilir.Bu şekilde ciddi sağlık sorunlarına sebep olan pireden kurtulmak, ciddi sorunlarla karşılaşmamak adına oldukça önemlidir.Yumurtalama ile çok hızlı yumurta bırakan pireler, türlerine bağlı olarak ve yaşadıkları canlıların vücut ısılarına bağlı olarak üremelerinin ve sayılarının artmasına izin verilmeden yok edilmelidirler.Konakladıkları canlıyı ısırmaları ve rahatsızlık vermeleri de zararlarından biridir.Pire ısırığı hassas ciltli kişilerde, özellikle bebeklerde kalıcı yara ve alerjik hastalıklara dahi sebep olabilmektedir.İnsandan insana da kolaylıkla sıçrayarak bulaşabilen pireler, kedi ve köpeklerden emdikleri kanın insan vücuduna girmesine sebebiyet verebilirler.Hayvan pireleri hayvanların vücutlarında yaşarlar ama yumurtalarını evin çeşitli yerlerine bırakırlar.Hayvan piresi kan emerek beslendiği için önceki konakçısının kanından taşıdığı mikrobu ve hastalıkları yeni konakçısına bulaştırır.
Alerjik hastalıklar, egzama gibi deri hastalıklarının yanısıra dizanteri, veba, verem, tifüs, humma, çeşitli cilt rahatsızlıkları ve lezyonlu hastalıklar gibi bulaşıcı hastalıklar da pireler yoluyla insanlara bulaşabilirler.
Pirelerin evcil hayvanlara olan zararı da küçümsenmeyecek derecede tehlikelidir.Köpeklerin ve kedilerin kanını emerek beslenen pireler özellikle de yoğun şekilde var olduklarında tahmin edilebileceği üzere köpeklerin ve kedilerin çok miktarda kanını emdikleri için, söz konusu yavru köpekler ve kediler olduğunda kansızlık sorununa yol açabiliyorlar.Bilinçli her köpek ve kedi sahibi köpeğine iç ve dış parazit aşılarını düzenli olarak yaptırır ve bu iki aşı birbiri ile bağlantılıdır.
Pireler iç parazitlerin taşıyıcısıdır.Yani pire sorunu yaşayan köpeklerde ve kedilerde aynı zamanda iç parazit sorunu da ortaya çıkar.İç parazitler yine özellikle yavru köpeklerde ve kedilerde ölüme bile neden olabilmektedir.Üstelik iç parazitler de kansızlığa yol açtığı için pire ve iç parazitler birleşince kedi ve köpeklerde kansızlık görülme olasılığı da yükselmektedir.Ayrıca pireler, köpeklerde ve kedilerde kaşıntıya da neden olurlar.Pireli köpekler ve kediler sürekli kaşındıkları için tüy dökülmesi ve tahriş, hatta yaralar da oluşabilmektedir.Buna bir de sürekli kaşınmanın köpeğe ve kediye verdiği rahatsızlık hissi eklendiğinde, hayvanlar üzerinde ciddi anlamda olumsuz yönde sıkıntı oluştururlar.
Pireler kedileri ısırdıklarında, salyaları kedinin kanına karışır ve alerjik bünyeli kediler bu salyada bulunan bir protein nedeni ile pire alerjisi geliştirebilirler.Kedilerde pire alerjisi pirenin ısırdığı yerin değil de, tüm vücudun kaşınmasına neden olur.Hatta aşırı kaşınma sebebiyle kedide tüy dökülmesi, ileri aşamalarda yaralar ortaya çıkabilir.İç parazitler kediler için ölümcül sayılabilecek kadar ciddi bir sorundur ve özellikle de tenya bulaştırırlar.Tenyalar hele de yavru kediler için gerçekten çok tehlikelidir.İşte bu nedenle kedilerde iç ve dış parazit mücadelesinin birlikte yürütülmesi gerekir, zira dış parazitler kedilere iç parazit bulaştırma riski de taşır.Dolayısıyla pirelerle etkin şekilde mücadele edilmediği takdirde, kedi ve köpekler de iç parazit sorunu daha büyük sorunlara yol açabilir.
Pire İle Mücadele Yöntemleri
Çok eski bir geçmişi olan ve tarih öncesi memelilerde bile bulunduğu tespit edilen pireler ile mücadele son 60 yılda ciddi anlamda aşama kaydetmiştir.Uygulanan mücadele yöntemleri ise pirelerin bulundukları yaşam alanları ve türlerine göre de değişmektedir.Pireler canlı üzerinde ise; kullanılan ilaçlar farklı olur, şayet ekin üzerinde veya yaşam alanında ise kullanılan ilaçlar farklı olur. Hayvan üzerinde yaşayan pireler için kullanılan ilaçlar mutlaka veteriner kontrolü altında olmalı ve uygulanmalıdır.Bahçelerde, okul bahçelerinde, üniversite kampüslerinde veya şehirlere ait geniş çöp toplama ve atık alanlarında ciddi bir sorun olabilecek pire sorununa karşı önlem almak hayatidir.
Pirelerin en büyük reaksiyon göstereceği kişiler küçük yaştaki çocuklardır.Daha sonra kedi, köpeklerin uğrak yerlerinden biri olan geniş alanlarda kurulan parklar için ve birçok öğrencinin gezinip, konakladığı yerlerden biri olan kampüsler, olası pire istalası için elverişli ortamlardandır.Bu tarz açık alanlarda ve çok daha fazlasında pire ile mücadele gerekir.
Kapalı alanlarda ise; özellikle hayvan kümeslerinde ahırlarda yere düşen yumurtalar, hayvanların üzerlerine basmalarıyla toprak altına gömülmekte ve kalıntıları orda kalmaktadır.Bilinçsizce yapılan mücadele yöntemleri pireleri yok etse de yumurtalarına zarar vermeyecektir.Bu durumda aynı işlemlerin tekrar tekrar yapılması gerekse de, sonuç olarak başarıya ulaşılamayacaktır.
Pire İlaçlaması Nasıl Yapılır?
Akdeniz Hijyen; insanlara ve hayvanlara zarar veren Pire'ye karşı, Antalya Alanya'da %100 garantili ilaçlama yöntemleri ile profesyonel hizmet vetmektedir.Pire ile mücadele de, uzman ekibiyle sorunun kaynağını ve en doğru yöntemi belirleyerek harekete geçer, 15 gün ile 1 ay arasında mükemmel sonuç almanızı sağlar.Ayrıca ilaçlamanın yanı sıra aynı sorunla tekrar karşılaşmamanız için de, uygulama sonrası gerekli bilgileri sizinle paylaşır.
Akdeniz Hijyen; insan sağlığına, hedef dışı canlılara ve çevreye zarar vermeyen, T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından onaylı, halk sağlığı alanında da haşerelere karşı ilaçlama usul ve esasları hakkında yönetmelik ve ilgili belediyenin vermiş olduğu ruhsatlara uygun bir şekilde biyosidal ürünleri kullanır.