Akar (Mite)
Akar (mite) nedir, nerede nasıl yaşar, ne ile beslenir, akar türleri özellikleri ve insana zararları nelerdir, akar mücadelesi ve ilaçlaması nasıl yapılır?
Çekirge
Çekirge nedir, ekinlere nasıl zarar verir, nerede nasıl kaç yıl yaşar, çekirge özellikleri ve zararları, çekirge istilasına karşı ilaçlaması nasıl yapılır?
Kene
Kene (Ixodida) nedir nasıl yaşar ve ne ile beslenir kene ısırığı ile bulaşan hastalık belirtileri ve zararları nelerdir mücadelesi ve ilaçlaması nasıl yapılır?
Deri (Uyuz) Böceği
Uyuz (deri) böceği nedir, özellikleri ve zararları nelerdir, insana nasıl bulaşır, uyuz hastalığı belirtileri nelerdir, uyuz akarının ilaçlaması nasıl yapılır?
Pire
Pire nedir, nelerle beslenir, nerede nasıl kaç yıl yaşar, pire özellikleri ve zararları, yumurtalarının tehlikeleri nelerdir, pire ilaçlaması nasıl yapılır?
Amerikan Hamam Böceği
Latince adı Periplaneta Americana olan Amerikan hamam böceği, dünyada görülen en yaygın hamam böceği türüdür. Gemi hamam böceği, bombay kaynarcası, su böceği ve kakerlac gibi isimlerle de bilinen bu canlılar, kendi türleri arasında da fiziksel olarak en büyük ve en uzun yaşayanlarıdır. Yaşam süreleri ortalama 12-18 ayı bulabilmektedir. Yetişkinlerin boyları ortalama 50 mm. olmakla birlikte, istisnai olarak boyu 90 mm'ye kadar olanları da görülmüştür. Tropik Afrika kökenli bu haşereler uçabilirler ve kanatları tüm vücutlarını kapsar. Yetişkin bir amerikan hamam böceği, kırmızımsı kahverengi ya da akaju renginde olabilir ve başının arkasındaki bölge sarı şeritle çevrelenmiştir.
Amerikan hamam böceği açık dolaşım sistemlerine sahip olduğu için her bir vücut parçasındaki deliklerden nefes alabilir ve başı olmadan 1 hafta yaşayabilir. Su içebilecek posizyonu olsa daha da fazla yaşayabilir fakat ağzı olmadan ancak 1 hafta kadar dayanabilir. Amerikan hamam böcekleri sürü halinde yaşarlar ve geceleri aktif olurlar, gündüzleri de çatlak ve yarıklarda saklanarak günü tamamlarlar. Genellikle nemli, ılık ve rutubetli ortamları severler ancak kuru ortamlarda da yaşayabilirler. Çok hızlı tepki verebilen hamam böceği aynı zamanda çok hızlı hareket eder.Amerikan hamam böceği üzerinde bakteri taşır, salmonella ve E.coli gibi patojenleri geçtiği yerlere bırakabilir.
Amerikan Hamam Böceği'nin Yaşamı Ve Beslenmesi
Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de sıkça rastlanan Amerikan hamam böceğinin ilk olarak, Afrika kıtasının tropik ormanlarından türediği ve ardından da Kuzey Amerika kıtasına yayıldığı tahmin edilmektedir.Ardından Avrupa kıtasına da yayılan bu böceklere, günümüzde dünyanın dört bir yanında rastlamak mümkündür.Çinlilerin "gelmiş geçmiş en dirayetli minik canlı" olarak adlandırdığı Amerikan hamam böcekleri, yerleştikleri mekândaki her tür eşyayı da bozmalarıyla biliniyorlar.Bu sosyal canlılar genelde toplu koloniler halinde yaşarlar ve ortalama 16 ay kadar ömürleri vardır.Ayrıca; üreme hızına bağlı olarak yaşadıkları ortamları da çok kısa sürede istila edip ele geçirdikleri bilinmektedir.Nüfusları arttıkça yaşadıkları ortamdaki gıda, sıvı ve yuvalanacakları yerlerde azalmaktadır.Böyle durumlarda bir kısım zararlı göç ederek yeni populasyonları oluşturur.Amerikan hamam böcekleri özellikle lağım ve atık kanallarında, kuşların giriş çıkış yaptığı çatılarda kuş pisliklerinden beslenir ve çoğalırlar. Kanalizasyon, kazan dairesi, bodrum, depo, bina boşlukları, toprak altı galerileri, evlerde, bina merdivenlerinde, bina çevresi ve bahçelerde kısacası insanların yaşam alanlarının tümüne dahil olurlar ve farkettirmeden uzun bir süre yaşarlar.
Amerikan hamam böceği yılın her mevsimi ürer ve dişileri her kapsülde 14-16 yumurta bırakır.Yumurtadan çıkmasının ardından 5 aylık bir sürede yetişkin aşamasına gelir.Hem erkek hem de dişi Amerikan hamam böcekleri uçma yeteneğine sahip türlerdendir ve kanatları yetişkin olunca gelişir.Normalde açık alanda yaşayan kamufle ustaları, çiçek yatakları ve kuru otların altı gibi sıcak ve nemli alanlarda yaşarlar.Bu haşere birçok farklı yerde ağaçlarda yaşamasıyla da meşhurdur ve kanalizasyon hatlarında da çokça görülen bir haşere türüdür.Amerikan hamam böcekleri evlere su veya besin bulmak için girerler.Eğer kapı altındaki süpürgelik veya korumalıkta boşluk çatlak ve benzeri boşluklar bulursa, rahatlıkla içeri girebilir.Bodrum pencereleri ve garajlar muhtemel giriş yollarındandır.Amerikan hamam böceği eve girdiğinde, genellikle banyoya, mutfağa, çamaşırhane ve bodrum katına yerleşir.Açık havada yaprakları, minik ahşap parçacıklarını, mantarları ve yosunları yer.Aynı zamanda küçük böcekleri ve kendi türlerini de yemekten çekinmez.Amerikan hamam böcekleri cihazların altında, giderlerin içinde, mutfak dolaplarında ve zeminlerde besin ararlar.Buldukları kırıntıları, besin artıklarını ve dökülen yiyecekleri yerler.Aynı zamanda evcil hayvan gıdalarıyla da beslenirler.
Amerikan Hamam Böceği'nin Özellikleri
Amerikan hamam böceğinin dünyadaki en yaygın hamam böceği türü olması, hızlı üremesi ve kimyasallara olan direnci gibi özellikleri, bilim insanlarını bu canlılar üzerinde araştırmalara yöneltmektedir.Son yapılan araştırmalar ve deneyler neticesinde alkol ve glukoz karışımının amerikan hamam böceğini cezbettiği gözlemlenmiştir.Segmentli vücut yapıları olduğundan dolayı, bu segmentlerde oksijen girişini sağlayan küçük delikler bulunur ve kafaları olmadan ortalama 1 hafta yaşayabilirler.Yani nefes almak için kafaları gerekmez.Yalnızca ağızları olmadığı için beslenemezler ve bir süre sonra susuzluktan ölürler.Diğer hayati fonksiyonlarını kontrol eden organları ise zaten gövdelerinde yer almaktadır.
Bu canlılar metabolizma hızlarını düşürerek, beslenmeden yaklaşık bir ay yaşayabilirler.Fakat hamam böcekleri için, su yaşamsal önem taşır.Bu nedenle su kaybına karşı nefeslerini tutmayı bilirler ve yetişkin bir amerikan hamam böceği 40 dakika kadar su içerisinde nefesini tutarak hayatta kalmayı başarabilir.Tüm hamam böceklerinin dokunmaya duyarlı tüyleri vardır ve kendi vücutlarından çok dar alanlarda rahatlıkla yaşayabilirler.Bunlarla sığınacakları yeri algılamaya çalışarak bu bölgelere yavaş yavaş sürünerek yerleşirler.
Amerikan hamam böcekleri birçok ülkede besin kaynağı olarak görülmesi sebebiyle, Çin başta olmak üzere; bazı ülkelerde kurulan üretim çiftliklerinde kontrollü şekilde çoğaltılmaktalar.Besin olarak tüketilmesinin yanı sıra, hamam böceği tozu bazı kozmetik şirketleri tarafından da kullanılmaktadır.2012'de Amerika'da hamam böceği yeme yarışına katılan Edward Archbold, yarışmadan hemen sonra ölür.Bazı kaynaklar Edward'ın yerken böceklerin boğazına tıkandığını, bazı kaynaklar ise; hamam böceklerine alerjisi olduğu için öldüğünü belirtseler de kesin olarak neden öldüğü bilinmemektedir.
Kendilerini öldürecek te olsalar hemen hemen herşeyi yiyebilen amerikan hamam böcekleri hepçil canlılardır.Ölü böcekler, kağıt, bez, sabun, ahşap, saç ve kıl, nişastalı tatlılar ve etleri de tüketirler.Amerikan hamam böcekleri, çok yüksek seviyede olan radyasyonu tolere edebilirler.300 milyon yıldır yaşam sürmelerinin sebeplerinden biri de, bu zor koşullara çok dayanıklı olmalarıdır.Bilim insanları Çernobil ve Hiroşima'yı bile atlatan bu canlı grubunun dayanma gücünün yavaş hücre döngüleriyle alakalı olduğunu düşünmektedirler.
Hızlı üremeleriyle bilinen Amerikan hamam böcekleri gruplar halinde yaşarlar ve önlem alınmadığı takdirde girdikleri alanı süratle istila edebilirler.Eğer bir amerikan hamam böceğine rastlarsanız bilin ki; bir yerlerde devamı da vardır.Salgıladıkları feromonlar sayesinde birbirleriyle iletişim halinde kalabilirler ve bu kimyasal iletişim özellikle besin kaynağı bulunduğunda aktif olarak sağlanır. Diğer bir özellikleri de, bazı dişiler için hayatları boyunca tek çiftleşme yeterlidir.Dişiler bir kez çiftleşmeden sonra kendilerine ömür boyu yetecek spermi saklayabilirler.Hatta bazı dişilerin çok ağır koşullar altında dahi, erkek olmadan da üreyebildikleri tahmin edilmektedir.Amerikan hamam böcekleri evcil hayvan olarak da beslenmektedirler.Aslında az bakım gerektiren ve kokusuz haşarat oldukları için tercih edilirler.Bunun yanı sıra her şeyi yiyebildikleri için beslenme problemleri de yok.Yine de hastalıklar açısından taşıyıcı olabilirler.
Türkiye'nin endemik türü Amerikan hamam böcekleri vücutlarındaki bakterilerle simbiyotik ilişki içindedirler.Bu bakteriler anne tarafından yavruya aktarılır.Bakterinin yağ doku içinde konforlu yaşamı karşılığında hamam böceği de, bakteriden yaşam için gerekli olan aminoasit ve vitaminleri temin eder.Süratlı yapıları ile saatte ortalama 4 km. hıza ulaşabilirler.Her hamam böceği vücudundaki tüyler sayesinde hava akımlarındaki değişiklikleri algılar ve hemen ortadan kaybolur.Koşarken bacakları bir saniyede 27 kez hareket edebilir.Modern hamam böceklerinin 200 milyon yıl önce, primitif olanlarının ise; 300 milyon yıl önce karbonifer döneminde ortaya çıktığı tahmin edilmektedir.Yani dinazorlardan daha önceleri hayattaydılar, hala da hayattalar ve bilinen dinardorlardan bile yaşlılardır.!
Amerikan Hamam Böceği'nin Zararları
Amerikan hamam böceği hem sağlık açısından hem de psikolojik açıdan insanlar ve hayvanlar için zararlı kategorisindeki canlılardan biridir.Ölmüş bir hamam böceğinde protozoon, bakteri ve virüs gibi hastalık üreten organizmalar bulunur.Bu organizmaları bünyesinde barındıran hamam böceğini yiyen başka amerikan böceği de doğal hastalık taşıyıcısı olur.İnsanla ya da evcil hayvanla doğrudan ya da dolaylı yoldan temasta bulunan amerikan hamam böceği, gıda zehirlenmesine ve beslenme bozukluğuna neden olabilir.Ayrıca bu hastalıklara neden olan organizmalar amerikan hamam böceğinin bacaklarına ve vücuduna yapışık olarak besinlere ve mutfak eşyalarına taşınır.Nişastalı yiyecekler, tatlılar ve etler, en sevdikleri yiyecekler arasında olsa da, kıtlık zamanlarında seçici davranmazlar.Bir hamam böceği aç kalmaz, yere düşen bir saçı, kendi dışkısını, hatta arkadaşının ölüsünü bile yiyebilir.Duyargaları sayesinde çok hafif hava akımlarına bile duyarlıdır.Öyle ki; potansiyel bir tehlikeden saniyenin 52/1000'si gibi bir zamanda kaçmayı başarabilir.Dizanteri, gastroenteritis, antrax, pnomoni, hepatit, mantar hastalıkları, alerjik reaksiyon gibi çeşitli hastalıkların mikroplarını taşırlar ve bazı türlerinin kanları beyaz renklidir.
Eve sızmış bir amerikan hamam böceği açıkta kalan yiyeceklere kokusunu, salgısını, dışkısını ve dolaştığı pis yerlerdeki mikropları bulaştırarak hem yiyeceklerin yapısını bozabildiği gibi hem de etrafa taşıdığı mikropları saçabilir.Ağzı açıkta kalmış bir meyve tabağının üzerinden, gece siz uyurken kaç tane hamam böceğinin dolaştığını ve o meyvenin tadına baktığını bilemezsiniz.Alkollu içecekler de amerikan hamam böceklerinin beslenme ve ilgi alanları arasındadır.Hamam böceği dışkıları ve dökme derileri; insanda cilt döküntüleri, sulanmış gözler ve hapşırma, burun pasajlarının tıkanması ve astım gibi alerjik rahatsızlıklara sebep olabilir.Özellikle büyük metropollerde yapılan araştırmalara göre; alt yapısı sağlam olmayan, daha yoksul kentsel bölgelerde yaşayan çocukların astıma yakalanmaları ile hamam böceklerinin arasında doğru orantı olduğu tespit edilmiştir.Amerikan hamam böceği insanın ağzına girmese de, hamam böceği dışkısı ve ölü böceklerin vücut kısımlarına maruz kalmak bile alerjileri ve astımı tetikleyebilir.Bir araştırma sonucunda, hamam böceği üzerinde 14 milyon bakteri olduğu saptanmıştır.Hatta yapılan araştırmalarda amerikan hamam böceklerinin kanserojen madde taşıdıkları da gözlemlenmiştir.
Mükemmel bir yaradılışa sahip bu zararlı canlıların, yaşanılan ortamda var olduğunu bilmek ve örneğin mutfak dolaplarının içinde dolaştığını anlamak bile insanı rahatsız etmektedir.Aslında doğrudan fiziksel zararları yoktur, insanları ıssırmazlar ve kan emici özellikleri de yoktur.Fakat gerek görüntüsü gerekse varlığından haberdar olmak, insanı oldukça tedirgin edebilir ve sağlıklı uyku uyumasını engelleyebilir.Bu durum bazı kişilerde psikolojik sorunlara da yol açabilir.Amerikan hamam böcekleri orta derece uçan hayvanlardır.Bu sayede taşıdıkları mikropları hızlı bir şekilde bulaştırabilirler.Yeni doğmuş bebeklerin ya da evcil hayvanların üzerinde dolaşma ihtimalleri bile insanın bu canlıdan uzak durması için yeterli bir sebeptir.Antalya'nın bir turizm kenti olması ve yerli yabancı turistlerin yoğun olarak tercik ettikleri göz önünde bulundurulduğunda ve bu yabancı turistlerin bulundukları ülkelerde bizim kurtulmaya çalıştığımız hamam böceklerinin üretimini yaptıklarını ve yediklerini düşündüğümüzde olası bir göç ihtimali her zaman vardır.Özellikle otel gibi konaklama merkezleri ve restoran işletmelerinde bu ihtimalle karşılaşmak, başta müşterilerin, kurum prestijinin ve çalışanlarının psikolojik olarak olumsuz etkilenmesine sebep olabilir.
Amerikan Hamam Böceği İlaçlaması Nasıl Yapılır?
Süratli yapıları ve karanlık ortamlarda aktif olmaları sayesinde kamufle konusunda çok iyi olan Amerikan hamam böcekleri, koloniler halinde yaşarlar ve alandan uzaklaştırılmaları da oldukça zahmetlidir.Başarılı bir mücadele için eğitim almış, analizi ve tespiti eksiksiz yapmış birinin incelemesinden sonra uygulamaya geçmesi gerekir.Marketlerde satılan hamam böceği ilaçlama ürünleri, bu haşerelerin yumurtalarını en korunaklı noktalara bırakması ve kendi ebatlarından daha dar alanlara saklanabilmeleri nedeniyle yeterince etkili olamaz.Çünkü bu malzemelerle yapılan uygulamalar, bütün hamam böceklerine ulaşamaz ve dolayısıyla da tekrar üremelerinin önüne geçemez.Hijyen kurallarına uygun olarak detaylı temizlik yapılması da, amerikan hamam böceği istilasının sona erdirilmesi için yeterli değildir.Amatör olarak yapılan hiçbir ilaçlama ve müdahale, bu böcekleri tam anlamıyla yok etmeyi başaramaz.Amerikan hamam böcekleri ile mücadele kapsamında uzmanlar tarafından geliştirilmiş iki tip mücadele yöntemi vardır.
Amerikan hamam böceği ile mücadele yöntemlerinden en kolay olanı klasik jel ilaçlama uygulamasıdır.Jel ilaçlama henüz istila noktasına gelmemiş hamam böcekleri için uygulanır.Jel kıvamında hazırlanan karışım, içinde böceklerin hoşlandığı ve rahatlıkla kokusunu alarak bulduğu bir madde içerir ve bu ilaç için üretilmiş özel tabanca yardımıyla uygulanmaktadır.Bu yapışkan jellerin temel amacı; haşereyi yer yemez öldürmek için değil de, yuvalarına gidecek kadar zaman tanıması ve yuvalarını kökten kurutması için tasarlanıp geliştirilmiştir.Genellikle kapı ve pencerelerin pervazlarına, duvar çatlaklarındaki aralara, lavabo altlarına, mutfak dolaplarının ve çekmecelerin iç kesimlerine sıkılan bu ilacı yiyen amerikan hamam böcekleri 8-18 saat içinde imha edilmiş olur.
Yedikleri yem ile karınları doymuş ve mutlu olarak yuvalarına dönen yamyam böcekler, yuvalarında ortalama 1 gün içerisinde ölürler.Kendi ölü türlerini de yiyen amerikan hamam böcekleri, birbirlerini yiyerek zehirlenirler.Adeta domino etkisi oluşturan bu döngü, ilacın etkisi geçene kadar devam eder.Jel ilaçlama yönteminde kullanılan yapışkan jel tabletlerin etkileri de oldukça uzundur, haftalarca etkili olmaktadır.Böylece yumurtalardan çıkan larvalar da yapışkan jellerden nasiplenecek ve üreyemeden yaşamları son bulacaktır.
Diğer bir yöntem ise; likit (sıvı) ilaçlama yöntemidir.Bu yöntem genellikle istila edilmiş yaşam alanları için uygulanır.Yaşam alanının ya da hedef alanın tamamını veya çoğunluğunu sarmış amerikan hamam böcekleri için en etkili yöntemdir.Sıvı ilaçlama uygulaması genel kullanıcı tarafından en fazla talep gören yöntemdir.Çünkü bu ilaçlama esnasında kesinlikle ilaçlanan ortamın terk edilmesi gibi bir durum söz konusu değildir.Yiyecek ve içecekler açıkta bırakılmadığı sürece, sağlık açısından en ufak sorun teşkil etmez.Bu yöntemle bir ev ilaçlaması yapıldığında, ilaçlamanın başarı oranının üst düzeyde ve etkili olması için, en az 3-4 gün boyunca uygulama alanında ıslak temizlik yapılmamalıdır.Burda dikkat edilmesi gereken nokta, sıvı ilaçlama yapılırken amerikan hamam böceklerinin yumurtaları ilaçlamadan ve ilaçların gücünden etkilenmez.Bu nedenle larvaların yumurtalardan çıkış sürelerine göre; belirlenen periyodlarla 1 ya da 2 defa daha aynı yoğunlukla ilaçlama tekrarlanır.Ortamda çok yoğun şekilde amerikan hamam böceklerinin bulunduğu zamanlarda, hem sıvı hem de jel ilaçlar olmak üzere her ikisinin de kullanılması gerekebilir.
Amerikan Hamam Böceği İlaçlamasında Akdeniz Hijyen!
Antalya'da ve Alanya başta olmak üzere tüm ilçelerinde işletmelere ve yaşam alanlarına profesyonel amerikan hamam böceği ilaçlama hizmeti veren şirketimiz; uluslararası yasa ve normlara uygun olarak işletilmekte, gerekli izinlere ve sertifikalara (Biyosidal Ürün Uygulama İzin Belgesi) sahip olmakla birlikte, ulusal kriterlere uygun ve uluslararası standartlarda, Antalya bölgesinin genelinde ilaçlama hizmeti vermeye devam etmektedir.Ayrıca işletmemizde kullanılan ilaçlama ekipmanları ve malzemeleri; Sağlık Bakanlığı ve tüm ilgili kurumlarca onay almış olup, insan sağlığını tehlikeye atacak her türlü etkenden arındırılmış biosidal ürünlerden oluşmaktadır.
Halk Sağlığı Müdürlüğü tarafından yapılan denetimlerde her zaman başarılı grafik çizen firmamız Akdeniz Hijyen; Sağlık Bakanlığı'na bağlı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu tarafından hazırlanmış olan Biyosidal Ürünlerin Kullanım Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik şartlarını gözeterek böcek ilaçlama hizmetini vermektedir.Ayrıca uzman personelimiz ve çalışanlarımızın hepsi Türkiye Halk Sağlığı Kurumu tarafından verilen Biyosidal Ürün Uygulayıcı belgesine sahiptir.
- Günün her saati (7/24) iletişim araçlarımızdan bize ulaşabilir, acil yardım talebinde bulunabilirsiniz.
- Ücretsiz keşif sistemimiz sayesinde yaşam alanlarınızda olası tehdit unsurları ve amerikan hamam böceği hakkında uzman ekibimiz tarafından bilgi ve destek verilmektedir.
- Canlı destek operatörlerimiz aracılığıyla amerikan hamam böcekleriyle ilgili yaşadığınız sorun ya da problemler hakkında yardım ve destek verilmektedir.
- Sosyal medya hesaplarımız üzerinden bize ulaşarak her türlü amerikan hamam böceği ilaçlama sorunlarınız için yardım ve destek alabilirsiniz.
- Çağrı merkezimizdeki operatörlerimiz her türlü amerikan hamam böceği sorununuz, şikayet ve önerileriniz için sizin görüşlerinizi değerlendirmektedir.